Ο ανακτορικός κόσμος καταρρέει και ο Μυκηναϊκός πολιτισμός δύει. Ακολουθούν οι «σκοτεινοί» αιώνες που τους διαδέχονται οι Γεωμετρικοί Χρόνοι. Η Ελλάδα έχει απομονωθεί. Ανακάμπτει, όμως, και σφυρηλατούνται εκ νέου οι πολιτιστικοί δεσμοί της με τους γείτονες της Ανατολής αλλά και της Δύσης. Είναι πλέον η περίοδος της ανάπτυξης των διαφόρων πόλεων- κρατών που συνεπάγεται την απαρχή πολιτειακών διαδικασιών, την ανάδειξη της πολιτιστικής τους ταυτότητας και, τέλος, την επέκτασή τους με τους αποικισμούς και την ταυτόχρονη ανάδυση νέων κοινωνικών τάξεων που πλουτίζουν από το εμπόριο.
Η επινόηση και η διάδοση του αλφαβήτου σε συνδυασμό με την οικονομική ανάπτυξη, την επίσημη πλέον θρησκεία και το οπλικό σύστημα της χώρας, προσδιορίζουν την εθνική συνείδηση και την πανελλήνια ενότητα των πολιτών. Μέσα από μια ανθρωποκεντρική θεώρηση οι τέχνες θα συμβαδίσουν με τη λυρική ποίηση, το δράμα και τις νέες ιδέες της φιλοσοφίας των Ιώνων και των Πυθαγορείων. Δεσπόζει η μνημειακή ναοδομία, η οποία εκφράζει την ιερότητα της πόλης.
Κατά την αρχαϊκή εποχή, λοιπόν, εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα μνημειακής γλυπτικής, τα λεγόμενα «δαιδαλικά» γλυπτά, τα οποία αντικατοπτρίζουν έντονη θρησκευτικότητα. Ως συνέχεια αυτών φέρονται οι ολόγυμνοι Κούροι και οι ενδεδυμένες Κόρες που, με την άκαμπτη μετωπική στάση τους, μιμούμενοι τα αιγυπτιακά αγάλματα, παριστάνουν θνητούς και αθάνατους στο άνθος της νεότητάς τους. Βαθμιαία, ωστόσο, μεταστοιχειώνονται σε καθαρά ελληνικό ύφος και διακρίνονται για τη στέρεη, γεωμετρική και δυναμική απόδοση των όγκων και τη λανθάνουσα κίνηση. Κύριο μέλημα των καλλιτεχνών είναι η ωραιοποίησή τους, κινούμενοι σε μια ανθρωπόμορφη και φυσιοκρατική αντίληψη.